Anaksimandros, Thales'in hem dostu hem de öğrencisiydi. Anaximander olarak da bilinir. (Eski kaynaklardan Thales’in kesin doğum tarihini öğrenemesek de, MÖ 585 yılında bir güneş tutulmasını tahmin ettiği biliniyor. Bu bilgiden yola çıkarak, tutulmanın olduğu tarihte Anaksimandros’un 25 yaşında olduğunu söyleyebiliriz. Bu yüzden Anaksimandros’un Thales’in öğrencisi olması oldukça mümkündür.) M.Ö. 610-546 yılları arasında yaşamıştır. Thales gibi o da "her şeyin ondan evrildiği tek bir töz" olduğunu, bu tözün (arkhe) sonsuz ve sınırsız olması gerektiğini düşünür. Arkhe'ye apeiron (sınırsız) ismini verir. Arkhe ilk madde, temel madde demek. Yani her şeyin özünde bulunan, her şeyin ondan oluştuğu ve yine ona dönüşeceği şey. Değişenin altındaki değişmeyen şey...
Anaksimandros'un apiron'u Thales'in su'yundan farklıdır. Anaksimandros, her ögenin doğal eğiliminin karşıtını yok etmek olduğunu düşünür. Örneğin; ateşle su çatışma halindedir. Karşılaştıklarında biri ya da öteki üstün gelene kadar mücadele eder: Ya ateş kazanır su gider, ya da su kazanır ateş söner. Simplicius bu duruma şöyle bir yorum getirir: "suyun ateşe ya da ateşin suya dönüşmesi." Buna benzer sayısız karşıt güçler bulunur. Ve bir denge halindedir. Oysa apeiron kocamaz, ölmez, kaybetmez. O sıcak ve soğuk gibi değildir.
 |
| Anaksimandros’a ait, kayıp dünyanın ilk haritası muhtemelen bu şekilde gözüküyordu. |
Thales ve Anaksimandros'un felsefi görüşlerindeki bir diğer farklılık, kozmosa yani evrene bakış açılarında görülmektedir. Thales dünyanın su üzerinde bulunduğunu söylemişti. Fakat Anaksimandros buna katılmıyordu. Bunun nedenlerinden biri, eğer dünya suyun üzerindeyse, su neyin üzerindeydi? Eğer bir şeyin başka bir şeyin üstünde bulunması gerekiyorsa, bunun sonu yoktur. Anaksimandros bunun yerine dünyanın düz bir yüzeye sahip bir silindir olduğunu söylemişti. Bu silindirin etrafında sis ile çevrelenmiş ateş halkaları bulunuyordu. Sisten dolayı ateş görünmezdi. Fakat bu ateş halkalarında içinden ateşin geçip ışımasını sağlayan delikler vardı.
 |
| Anaksimandros'un evren haritası |
Görselden yola çıkarak, "Dünya kozmosun merkezinde dengede duruyor" diyebilmekteyiz. Dünya merkezli evren anlayışı 16. yüzyılda Kopernik‘in modern astronomiyi kurmasına kadar, Anaksimandros’tan sonra gelenlerin çoğunun kabul ettiği bir teoridir.
 |
| Diogenes Laertinus (Yunan felsefe tarihçisi ve biyografi yazarı) yapıtında, Anaksimandros’un gnomon adlı aleti icat eden kişi olduğundan bahsediliyor. Bu alet, bir güneş saatinin dik duran bölümünün gölgesine göre güneşin konumunu gösteriyor Anaksimandros’un ismi, bu alet dışında daha birçok aletin mucidi olarak geçiyor. |
İlk hayvanların, dünyanın tarihindeki devirlerden birinde suda yaşadıklarını ve insan soyunun ilk yerleşimlerinin de suda olduğunu, hayatlarının bir bölümünü karada geçirdiklerini iddia eden de Anaksimandros olacaktır. Ayrıca insanın sürekli bakıma ihtiyaç duymasına dayanarak, bugün bilinen biçimdeki ilk insanın başka türdeki bir hayvandan doğmuş olabileceği fikrini ortaya atmıştır. Bu hayvan balık olabilir mi? İşte EVRİM! Laf aramızda kalsın Anaksimandros balık yemezdi.
e-Felsefe Kapısı - EG (Buradaki bilgiler güncellenecektir. Kaynakça bilgisi için bize ulaşabilirsiniz.)
Yorumlar
Yorum Gönder