Solon kimdir?

Solon (MÖ 638-558), Atinalı devlet adamı, yasa koyucu, şair. Yedi bilgelerden biridir. Yurttaşları gelirlerine göre dört sınıfa ayırmış, halk mahkemeleri kurmuş (Dört Yüzler Konseyi), para sisteminde ve geleneklerde reform yaptırmıştır. Solon bu yeniliklerin ardından Atina halkının bu yasalara uyacaklarına dair yeminini de aldıktan sonra kolayca tiran olabilecekken başka kültürleri ve halkları tanıma amacıyla Anadolu'ya, Mısır'a ve Kıbrıs'a gitmiştir ve aktif politikadan uzak durmuştur. 

Solon anayasasında adına timokrasi denilen, bir tür dereceli oligarşi fikrini ortaya attı. Yerleşik aristokrasinin doğumdan gelen haklarının yerine, bu yönetim biçiminde değişik kademedeki idareciler ürettikleri yıllık ürün miktarına göre belirlenecekti. 

Önemli not: Timokrasi: Parası ya da gücü olanın yönetimde olması gerektiği düşüncesinin hakim olduğu bir siyasi yönetim şeklidir. Para aristokrasisi olarak da bilinir.

Buna göre: 

1. Pentakosiomedimnoi - yıllık 500 kile(tahıl ölçmede kullanılan bir ölçek) üretim yapanlar 
2. Hippeis - yıllık 300 kile üretim yapanlara denk görülen atlı savaşçılar 
3. Zeugitai - yıllık 200 kile üretim yapanlara denk görülen çiftçiler, en az bir çift yük hayvanına sahip olanlar 
4. Thetes - kol emekçileri

Bu dört gruptan ilk üçünün ödediği vergi sırasıyla 6:3:1 oranındaydı. Dördüncü grup olan thetes vergiden muaftı, ancak seçimlere katılma hakları yoktu. Solon, yaptığı reformlarla Atina demokrasisinin temelini atmıştır.

Önemli Not: "Devlet yönetimi için kişinin soylu olması şartı kaldırılmış, zenginlik şartı yeterli görülmüş. Bu şartın kabulü aristokrat aileleri doğrudan eleyen bir durum teşkil etmemiş ancak politikada rol almak isteyecek daha geniş bir kitleyi ülke yönetimine dahil etmiştir. Fakirlerin de politikada sözü olması için Atina yasama meclisine üyelik şartlarını genişletmiş. Tüm vatandaşlara oy verme hakkı vermiştir. Gerçek yönetim gücünü yasama meclisinde toplamıştır. Kamu görevlilerin seçiminde son sözü meclise bırakmıştır. Ayrıca, vatandaşlardan oluşan hakim rolü üstelenecek bir kurul kurmuştur. Son olarak da, Atinalı vatandaşlara politikacılarından hesap sorma hakkını vermiştir."

Solon devrim niteliğindeki kanunlarını yürürlüğe soktuktan sonra, görmüş ki hiçbir zaman herkesi mutlu edemeyecektir. Borçlanma alanındaki kanunları fakirleri ve çiftçileri mutlu ederken, aristokrat ailelerin kendisine karşı tutum almasının önüne geçememiş. Hem ekonomik hem de politik açıdan aristokratlar kendi işlerine gelmeyen Solon kanunlarına karşı çıkmışlar. Solon yönetimden ayrılır ayrılmaz da eski sisteme ya da sistemsizliğe dönmeyi başarmışlar. Kanunların işlediğini gördükten sonra, Solon görevini bırakmış ve Atina’yı uzunca bir süreliğine terk etmiştir. Atinalılar en az 10 yıl Solon’un yenilikçi kanunlarını uygulayacaklarına söz vermişler. Ancak, ilk 5 yıl içinde Atinalı aristokratlar kanunları işlerine geldiği gibi delmeye, kendi çıkarlarına göre davranmaya başlamışlardır.

EkşiSözlük: Köleliğe karşı olan ilk arhon. Modern hukuk kuralları bu adam ve Kleisthenes'in düşünceleri ışığında oluşmuştur. (09.09.2001 / aton)

Önemli Not: Archon, Antik Yunan'da yönetici olan kişilere verilen isim.

Öğütleri:

• Acı veren hazlardan uzak dur.
• Dostlar edinmekte acele etme, dostlarını çabucak gözünden düşürme.
• Hiçbir şeyde aşırı olma.
• Hükmedilmeyi öğrenerek hükmet.
• Yurttaşlarına en hoş olanı değil en iyi olanı öner. 

e-Felsefe Kapısı - Emre Yağcı